Evham dediğimiz kaygı durumu, anneleri ele geçirerek çocuk üzerinde olumsuz psikolojik etkiler oluşmasına altyapı hazırlayabiliyor. Anne ve hatta babaların bu kaygıları, çocuklarda özgüven eksikliği, içe kapanıklık olarak ortaya çıkabiliyor.

Ço­cuk­la­rı­nı ev dı­şın­da­ki dış dün­ya­dan ko­ru­mak is­te­yen an­ne­ler, is­te­me­den de ol­sa za­man za­man yap­tık­la­rı ev­ham­lar ne­de­niy­le ço­cuk­la­rı­nın zi­hin­sel ve psi­ko­lo­jik ge­li­şim­le­ri­ne za­rar ve­re­bi­li­yor.

Kay­gı bo­zuk­lu­ğu işa­re­ti ola­bi­lir

“Ev­ham ola­rak kul­lan­dı­ğı­mız ke­li­me as­lın­da kay­gı­dı­r” di­yen RE­EM Nö­rop­si­ki­yat­ri Mer­ke­zi­’n­den Nö­ro­lo­ji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz “Çocuğunun her attığı adımı kontrol etme, sürekli onun başına kötü bir şey gelecekmiş gibi davranma, tutum ve davranışlarımızdan bunu belli etme, zihne sürekli felaket görüntülerinin gelmesi, annede bir kaygı bozukluğunun olduğuna işaret edebilir” bilgisini paylaştı. Yavuz şöyle devam etti: Evhamlı anneler, sık sık kaygılarını ele veren şu tür cümleler kurar: ‘Aman dikkat et’ ‘Düşersin’ ‘Canın yanar’… Bu cümleleri kuran anne, çocuğuna şu mesajı verir: ‘Hayat tehlikeli, güvende değil­sin ve her an ba­şı­na bir şey ge­le­bi­lir.’

An­ne­le­ri­ni rol mo­del alı­yor

Her ço­cuk ebe­veyn­le­ri için değerli. Kuşkusuz, çocuklar bireyselleşip kendi kararlarını kendisi alana kadar, ebeveyninin sorumluluğu altında. Çocuğun anneden ayrı bir birey olmaya başlama sürecinin, 3 yaşından itibaren başladığını vurgulayan Dr. Yavuz şu bilgileri paylaştı: “Bu yaşlarda sosyalleşmeye başlayan çocuk, ebeveynlerinden ve çevresinden hayatın nasıl olduğuna dair fikri edinmeye başlar. Kendisine rol model seçebilir. Bu rol modeli seçerken etrafı gözlemler.

Çocuk kendisine evhamlı anneyi rol model olarak seçebilir. Bu da kaygılı, çekingen, hatta korkak çocuklar yaratır. Anneler istemeden de olsa bireyselleşemeyen, annenin yanından ayrılamayan, yeni arkadaşlıklar kurmakta zorlanan, annenin yanında olmadığı durumlarda terk edildiğine da­ir kay­gı­lar ya­şa­yan şüp­he­li ço­cuk­lar ye­tiş­ti­re­bi­lir.”

Ebe­veyn­le­rin ha­ta­lı dav­ra­nış­la­rı

Kay­gı­lı, ev­ham­lı ve aşı­rı ko­ru­yu­cu kol­la­yı­cı an­ne ba­ba­la­rın ço­cuk­la­rın­da yal­nız ya­ta­ma­ma so­ru­nunun çok faz­la ol­du­ğu­nu be­lir­ten Dr. Ya­vuz, Bu­ra­da an­ne, ço­cu­ğa ba­ğım­lı bir ta­vır ser­gi­le­mek­te ve ço­cuk, an­ne­nin bu dav­ra­nı­şı­nı ay­nı şe­kil­de mo­del al­mak­ta­dı­r” de­di. Ya­vuz şöy­le de­vam et­ti: “An­ne ba­ba­la­rın yap­tık­la­rı bir baş­ka dav­ra­nış ha­ta­sı da ço­cuk­la­rın kor­ku­la­rı­nı far­kın­da ol­ma­dan te­tik­le­mek­tir.

Ör­ne­ğin; ‘U­yu­maz­san öcü­ler ge­lir se­ni alır, ye­me­ği­ni ye­mes­sen za­yıf­lar ölür­sün’ gi­bi söy­lem­ler ke­sin­lik­le kul­la­nıl­ma­ma­lı­dır. Bir di­ğer ha­ta­lı ebe­veyn dav­ra­nı­şı­nı da sık­lık­la bo­şan­mış ve­ya ça­lı­şan an­ne ba­ba­lar ser­gi­le­mek­te­dir. Her iki du­rum­da da ebe­veyn ço­cuk­la­rı­na ye­te­rin­ce za­man ve il­gi gös­ter­me­dik­le­ri­ni ve­ya bir­lik­te ka­li­te­li va­kit ge­çi­re­me­dik­le­ri­ni dü­şü­ne­rek, bir çe­şit suç­lu­luk duy­gu­suy­la ço­cuk­la­rı­nı yan­la­rın­da ya­tır­mak­ta ve bu şe­kil­de far­kın­da ol­ma­dan ço­cu­ğun bi­rey­sel­leş­me­si­ni en­gel­le­mek­te­dir.”

Ara­da­ki dü­şün­ce fark­lı­lık­la­rı

Ev­ham­lı an­ne­le­rin, ço­cu­ğun ba­şı­na ge­le­bi­le­cek teh­li­ke­nin ger­çek­leş­me ih­ti­mal­le­ri­ni çarp­tı­ğı­na da de­ği­nen Dr. Ya­vuz şu ör­nek­le­ri ver­di: “Sağ­lık­lı bir an­ne de ço­cu­ğu­nun okul­da oy­nar­ken düş­me ola­sı­lı­ğı­nı dü­şü­nüp, kay­gı­la­na­bi­lir. An­cak sağ­lık­lı dü­şü­ne­bi­len bir an­ne, bu­nun ge­li­şim aşa­ma­sın­da do­ğal bir sü­reç ol­du­ğu­nu dü­şü­nüp ken­di­si­ni ra­hat­la­ta­bi­lir.

Ev­ham­lı an­ne ise, ken­di zih­nin­de ço­cu­ğun oku­la git­me­si ile ço­cu­ğun ba­şı­na za­rar gel­me­si­ni eş­leş­ti­re­bi­lir. Ço­cuk her oku­la git­ti­ğin­de ço­cu­ğu­nu ken­di el­le­riy­le teh­li­ke­ye gön­der­miş­çe­si­ne acı çe­ker, aşı­rı bir so­rum­lu­luk duy­gu­su ya­şar ya da oku­la ço­cuk­la bir­lik­te gi­der, okul­da bek­ler, öğ­ret­men­le­ri­ni sık sık uya­rır. Do­la­yı­sıy­la, ço­cu­ğu­nu da kay­gı­lan­dı­rır.”